- Franchise Veren ve Franchise Alan Kavramları
- Amerika’da Franchise Hakkında Federal ve Eyalet Düzeyindeki Yasal Düzenlemeler
- ABD Federal Franchise İlkelerine Genel Bakış
- Eyaletler Bazında Franchise Yasaları Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Amerika’da franchise, imtiyaz kavramı üzerinden şekillenmiş bütünleşik bir pazarlama sistemi olarak ülke ekonomisinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Franchise endüstrisi ABD’nin devasa büyüklükteki ekonomik hacminin içinde milyarlarca dolar büyüklüğünde bir yer kaplamaktadır. Öyle ki istatistiki verilere göre Amerika Birleşik Devletleri’nde perakende sektöründe harcanan her 9 doların 1’i franchise sistemi ile idare edilen bir işletmede harcanmaktadır. Gerçekten etkileyici rakamlar bunlar. Diğer yandan ABD, dünya çapında adını duyurmuş ve başarısını kanıtlamış Kentucky Fried Chicken (KFC), McDonald's, Burger King, 7-Eleven, Subway, Pizza Hut ve Hertz gibi markaları ile küresel franchise endüstrisinin lideri olmaya devam etmektedir. Şayet ABD’de bir franchising işi kurmayı düşünüyorsanız Amerika’nın franchise hakkındaki meri mevzuatı hakkında bilgi sahibi olmanız gerekmektedir. Buradan hareketle bu blogumuzda Amerika’da franchise kurmadan önce bilmeniz gerekenler ve süreç üzerine bilgiler vermeyi hedefliyoruz.
Franchise Veren ve Franchise Alan Kavramları
Franchise ilişkisinde taraflardan faliyet gösterdiği alanda başarılı olmuş, belirli uzmanlık ve kalite standartlarını tutturmuş ve markalaşmış bir ürün ya da hizmetin, işletme sisteminin sahibine franchise veren adı verilir. Franchise verenin amacı ürünlerini ya da hizmetlerini farklı bir bölgede ya da farklı bir şubede pazarlamaktır. Böylece şubeye, depoya, çalıştırdığı elemanlara ödediği ücretlerle masrafa girmeden mallarını başka bölgedeki tüketicilerle buluşturabilir ve hizmet ağını masrafsız bir şekilde büyütür.
Öte yandan, bu franchise sözleşmesinin sağladığı imtiyazı belirli bir ücret karşısında satın alarak franchise verenin ürünlerini veya hizmetlerini başka şubelerde satma hakkı alan taraf ise franchise alan olarak nitelendirilmektedir. Franchise alan satın aldığı franchise hakkı ile bir ticari markanın adını, bilgilerini, ticari sembollerle sattıkları malları, ürün ve hizmetlerini kullanma, dağıtma ve satma hakkına sahip olur. Böylece halkın güvenini ve beğenisi kazanmış bir firmanın imaj haklarını kullanarak güzel bir kazanç elde edebilir.
Amerika’da Franchise Hakkında Federal ve Eyalet Düzeyindeki Yasal Düzenlemeler
Amerika’da franchise endüstrisinin kurallarını ve yasalarını temel olarak iki uygulama düzeyindeki yasal mevzuat düzenlemeketedir. Bunlar; federal ölçekteki yasalar ve bizatihi eyaletlerce oluşturulmuş yasal düzenlemeleridir. Ulusal düzeyde franchise ile ilgili hukuki ve idari işleyiş, FTC Franchise İlkeleri veya FTC ilkeleri olarak bilinen ve franchise endüstrisindeki adil olmayan ve aldatmaya yönelik iş ve eylemleri tanımlayan bir yasal doküman ile düzenlenmiş olup, bu mevzuatın hazırlanması ve yayınlanması ilgili hükümet kuruluşu adil rekabet, tüketici haklarının korunması gibi major konularda yetkilendirilmiş olan Federal Ticaret Komisyonu (FTC) isimli bağımsız ajanstır. Federal Franchise İlkeleri, 50 eyalette, ABD toprakları ve Columbia Bölgesi’nin tümünde geçerlidir. Federal mevzuata ek olarak 24 ABD eyaletinin franchise ilişkisini düzenleyen kendi franchise yasaları ve kuralları bulunmaktadır.
Federal yasa, yalnızca franchise verenin açıklama yükümlülükleriyle ilgili asgari standartları belirler ve eyaletlere, bu düzenlemeleri kendi özel şartlarına uygun gereklilikleri ve yasaları ile tamamlama yetkisi verir. Eyalet bazındaki yasalar ve yönetmelikler ayrıca franchise verenin aydınlatma yükümlülüklerini, franchise aydınlatma belgelerinin tescilini ve gözden geçirilmesini ve franchise veren ile franchise alan arasındaki ilişkiyi de kapsamaktadır.
ABD Federal Franchise İlkelerine Genel Bakış
FTC Franchise İlkeleri, franchise verene herhangi bir franchise işine yatırım yapmanın sunacağı fırsatları ve riskleri değerlendirmek için ihtiyaç duydukları değerli maddi bilgileri sağlamaktadır. ABD'de bir franchise işi kurmadan önce, Federal Franchise İlkeleri sizin (franchise veren olarak) tüm potansiyel franchise alan adaylarına bir açıklama, bir aydınlatma belgesi sunmanızı zorunlu kılmaktadır. Franchise Aydınlatma Belgesi (FDD), teklife konu olacak franchise işi, diğer franchise alan taraflara ve çok daha fazlası ile ilgili 23 maddelik önemli bilgiler içermektedir.
Franchise veren, Aydınlatma Belgesini elektronik ortam da dahil olmak üzere herhangi bir yöntemle gönderebilir. Açıklama Belgesini tamamlarken, 3 formattan herhangi birini kullanmanıza izin verilir. Bu 3 format UFOC Yönergeleri, orijinal Franchise İlkeleri veya Değiştirilmiş Franchise İlkelerinden oluşur. Açıklamalarınızı elektronik olarak göndermek istiyorsanız Değiştirilmiş Franchise İlkelerini seçmeniz gerekmektedir. Diğer formatları seçmeniz halinde açıklamalarınızı elektronik olarak gönderemezsiniz.
FTC Franchise İlkeleri uyum kılavuzu çok kapsamlı ve detaylı bir kılavuzdur bu yüzden bu içeriğine tamamen hâkim olmanız gerçekten güç ve zahmetli olabilir. Deneyimli bir avukat ile çalışmanız size büyük bir kolaylık sağlayarak bu konuda yol almanıza yardımcı olabilir.
Eyaletler Bazında Franchise Yasaları Hakkında Bilmeniz Gerekenler
ABD'deki 24 eyalet, federal ilkelere ek olarak kendi yasa ve yönetmeliklerini kabul ederek uygulamaya koymuştur ve bunlar da tıpkı federal ilkeler gibi uyulması gereken mevzuat düzenlemeleridir. Eyalete özgü yasalar genellikle franchise teklifilerini ve satışını düzenlemekte, tescil yükümlülüklerini, eyalet ölçeğinde FDD gerekliliklerini öngörmekte , devam eden franchise ilişkilerini düzenlemekte hatta belli başlı bazı tür anlaşma hükümlerini yasaklamaktadır.
Franchise tekliflerinin, satışının veya ilişkisinin yasal tanımları federal ve eyalet düzeyinde değişebildiğinden, franchise veren pozisyonunda olan müteşebbisler birden fazla ABD eyaletinde satış faaliyetinde bulunmayı düşünüyorlarsa, her eyaletin kendine özgü franchise kanunları ve kuralları olduğunu değerlendirmeleri gereklidir ve bu son derece önemlidir. Genel olarak, eyalet ölçeğinde geçerli olan franchise düzenlemeleri ve yasaları şu kategorilerden birine girmektedir:
- Franchise verenin, franchise satın alma işlemi gerçekleşmeden önce potansiyel franchise alan adaylarına belirli bir takım somut bilgiler vermesini zorunlu kılan yasalar;
- Potansiyel/mevcut bir franchise veren ile franchise alan taraf arasındaki yasal ilişkiyi hükme bağlayan düzenlemeler;
- Franchise verenin teklif veya satışa sunmadan önce franchise'ını tescil ettirmesini gerektiren yasalar;
- Franchise verenin franchise'ı tescil ettirmesi zorunluluğu getiren ve alınmadığı taktirde franchise verme işini olumsuz yönde etkileyebilecek iş fırsatı yasaları kapsamında bir takım muafiyetleri almasını gerektiren yasalar.
Sonuç
Amerika’da franchise işine girmek istiyorsanız bu konuda iyi araştırma yapmanız gerekir çünkü Amerika’da franchise yasaları oldukça komplike ve anlaşılması zor yasalardır. Hem franchise veren için hem de franchise alan konumundaki müteşebbisler için federal ve eyalet yasaları hakkında kapsamlı bilgilere sahip, önderlik becerisi yüksek ve size franchise hakkında doğru yatırım kararını verme konusunda rehberlik yapıp yardım edebilecek uzman bir franchise avukatına danışmak her iki tarafın da faydasına olacaktır.
Yardıma mı İhtiyacınız Var?
Onal Gallant&Partners, Gayrimenkul Hukuku, Fikri Mülkiyet Hukuku, Ticaret Hukuku, Aile Hukuku, Aile Yoluyla Göçmenlik, Çalışma ve Yatırım Yoluyla Göçmenlik ve ABD Vize Süreçleri konularında uzman bir hukuk bürosudur. Amerika'da şirket kurulması ve ABD’de gayrimenkul satın alınmasından, marka tescili ve Green Card çekilişlerine kadar geniş bir yelpazede güvenilir bir temsil ve danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Onal Gallant&Partners’ın tüm ofislerinde görev yapan her biri alanının uzmanı, güncel mevzuat ve uygulamalar hakkında derinlemesine bilgi ve tecrübe sahibi olan saygın ve dinamik hukukçulardan oluşan ekibi saydığımız bu alanları ilgilendiren tüm hukuki problemlerinizin çözümü ve ABD’de hayata geçirmek istediğiniz projelerinizin finansal olarak en etkin şekilde ve sorunsuz süreçlerle yönetilmesi konusunda sizlere yardımcı olmaya hazırdır.
Uzmanlık ve uygulama alanlarımızdaki konularla ilgili olarak en çok merak edilen sorulara verdiğimiz cevapları, sürekli değişen ve güncellenen yasal düzenlemeler ve idari tasarruflarla ilgili haberleri ve bilgilendirme amaçlı videolarımızı ve bloglarımızı ziyaretçilerimizle paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Bu kapsamdaki yayınlarımızı websitemizden, Facebook, Twitter, Quora, LinkedIn ve Medium hesaplarımızdan ve Youtube kanalımızdan takip edebilirsiniz
Ayrıca ofisimize e-mail veya telefonla doğrudan ulaşabilirsiniz.
