Sözleşmeler tarafların hak ve sorumluluklarının belirlendiği ve üzerinde uzlaşıya vardıkları taraflar arasında oluşturmuş kuralları ifade eder. Kanunlarda belirlenen özel hükümler dışında taraflar sözleşme bağımsızlığı çerçevesinde hareket ederek sözleşme hükümlerini belirler. Bu sayede, sözleşmeye taraf herkes karşılıklı haklarını ve yükümlülüklerini bir mutabakat zeminine oturtmuş olur.
Sözleşmeler genel olarak ilgili kişi ya da kuruluşların önünü görmesini sağlamaktadır. Ancak uygulamada sözleşme ihtilafları söz konusu olabilmekte ve tarafların farklı aksiyonlar alması gerekebilmektedir.
Sözleşme ihtilafları hayatın bir gerçeğidir. Bu ihtilaflar bazen tali nitelikte iken bazı durumlarda ancak yargı mercilerinin çözmesi gereken bir nitelik kazanabilmektedir. Sözleşme ihtilaflarında tarafların mağduriyete uğramaması için sözleşmelerin etkin şekilde uygulanması, sözleşmelerin uygulanmasını güçlendiren kamu kuruluşlarının varlığı, ihtilafları çözüme kavuşturabilecek alternatif çözüm yollarının tesis edilmesi gibi temel hususların varlığı önem taşır.
Sözleşme İhtilafı Nedir?
Sözleşme ihtilafları genel olarak tarafların sözleşme hükümlerine yönelik sahip oldukları farklı görüşleri ve değerlendirmeleri ifade eder. Gerek sözleşmenin kurulma aşamasında gerek sözleşme kurulduktan sonra ortaya çıkan ihtilaflar sözleşmenin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için özenle ele alınması ve çözüme kavuşturulması gereken bir konudur.
Söz konusu ihtilaflar sözleşmenin kötü bir şekilde hazırlanmasından, pratikte ortaya çıkan farklı gelişmelerden, tarafların durumlarında yaşanan değişikliklerden kaynaklanabilir. Sözleşme metinlerinin sağlıklı bir şekilde oluşturulması, ihtilaf çıkması halinde ise uygun arabulucular vasıtasıyla ihtilafın çözümlenmesi tarafların zarara uğramaması açısından çok önemlidir.
Sözleşme ihtilafları iki farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bunlardan ilki, sözleşme imzalanmadan önce sözleşme hükümleri üzerinde tarafların anlaşamadığı konular şeklinde olabilir. İkinci olarak sözleşme imzalandıktan sonra tarafların sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarda bulunması şeklinde ortaya çıkabilir. Gerek sözleşme kurulmadan önce gerek sözleşme kurulduktan sonra ortaya çıkması muhtemel ihtilafların en başından çözüme kavuşturulması açısından sözleşmeler üzerinde uzmanlığı ve tecrübesi bulunan avukatlardan hukuki destek almak çok önemlidir. Bu sayede, taraflar arasında müzakerelerin başarılı yürütülmesi, sözleşme hükümlerinin açık ve net olarak hazırlanması, hak ve yükümlülüklerin belirgin şekilde düzenlenmesi ve ileride ihtilaf çıkması halinde uygulanacak hükümlerin tesisi çok daha kolay olacaktır.
Sözleşme Öncesi Ortaya Çıkan İhtilaflar
Sözleşme imzalanmadan önce sözleşme hükümlerinin belirlenmesi aşamasında taraflar arasında muhtelif görüşler oluşabilir. Farklı görüşleri paylaşan tarafların haklarını koruduğundan emin olma kaygısı bu müzakerelerde ön plana çıkar. Bu açıdan, prensipte üzerinde mutabakat sağlanmış bir anlaşma, sözleşme detaylarının belirlenmesi sırasında ortaya çıkan ihtilaflar sonucu tamamen bozulabilir. Taraflar arasındaki ihtilafın gerçekten tali bir konu mu olduğu ya da temel bir anlaşmazlık konusu mu olduğu sözleşmenin tamamlanması anlamında çok önemlidir.
Genel olarak, bu tür müzakereler ilgili tarafların avukatları aracılığıyla yürütülmektedir. Avukatların bu gibi süreçlerdeki bilgi ve tecrübesi müzakerelerin daha başarılı geçmesini kolaylaştırır. Özellikle ihtilafa neden olan konunun gerek yasal gerek finansal anlamda değerlendirilmesi avukatların sahip olduğu tecrübeye bağlı olarak daha isabetli olacaktır. Ayrıca bu yasal temsilciler, tarafların son kararını vermeden önce temel metin üzerinde anlaşmaları ve olası ihtilaflı konularının taraflara intikal ettirilmeden çözümlenmesi açısından önemli bir rol oynar.
Sözleşme Sonrası Ortaya Çıkan İhtilaflar
Taraflar arasında sözleşme hükümleri üzerinde mutabakat sağlanmış ve sözleşme taraflarca imzalanarak yürürlüğe girmiş olsa bile farklı nedenlerden ötürü sözleşme hükümlerine aykırılık ya da sözleşme hükümleri açısından ihtilaflar ortaya çıkabilir. Söz konusu ihtilaflar temel hukuksuzluk içeren hükümlerden kaynaklanabileceği gibi tarafların geçen süre içinde durumlarında ortaya çıkan değişikliklerden de kaynaklanabilir.
Sözleşme, adı üzerinde tarafların üzerinde uzlaşıya vardıkları hükümleri ifade eder. Sözleşme hükümleri belirlenirken tüm detayların taraflar arasında değerlendirilmesi ve hükümlere ilişkin niyet ve düşüncelerin açık bir şekilde ortaya konulması beklenir. Böylelikle belirlenen zaman dilimi müddetince tarafların birbirlerinden beklentileri ve alacakları noktasında bir şüphe oluşmaması sağlanır. Ancak sözleşme hükümlerinin açık olmaması, karmaşık olması, değişkenlik göstermesi gibi nedenlerle tarafların sözleşme hükümlerine yönelik algıları farklılık gösterebilmekte ve ihtilaf konusu olabilmektedir.
Sözleşme hükümleri bağlamında oluşabilecek ihtilaf nedenleri genel olarak aşağıdaki şekilde sayılabilir:
· Sözleşmenin açık, net ve uygun bir dille hazırlanmaması
Sözleşme hükümleri doğası gereği teknik bir dille hazırlanır. Kelimeler arasındaki nüanslar bu açıdan çok önemlidir. Günlük hayatta rahatlıkla birbiri yerine kullanılabilen kelimeler hukuki literatürde farklı detayların doğmasına neden olabilir. Bu nedenle, sözleşme hükümlerinin tarafların düşünce ve niyetlerini tam olarak yansıtabilecek nitelikte hukuki bir dille hazırlanması gerekir. Bu şekilde hazırlanmayan bir sözleşme metni ihtilaflı durumların ortaya çıkmasına zemin hazırlar.
· Sözleşme hükümlerinin uygulamada ortaya çıkan durumları içermemesi
Sözleşme hükümleri hazırlanırken uygulamada ortaya çıkabilecek tüm olayların öngörülmesi imkansızdır. Ortaya çıkan yeni bir durumda taraflardan biri risk düzeyinde değişiklik olduğu ve bunun maliyete dahil edilmediğini düşünerek farklı bir görüş ortaya koyabilir. Bunun neticesinde taraflar arasında bir ihtilaf oluşabilir.
· Uygulama aşamasında ortaya çıkabilecek konuların sözleşmede netleştirilmemesi
Bazen sözleşme hükümleri uygulama aşamasına göre çok genel nitelikte kalabilmektedir. Teknik anlamda uygulamada ortaya çıkan bir ihtiyaç sözleşme hükümleri çerçevesinde ele alınmamış olabilir. Bu da sözleşmenin pratiğe dökülmesi açısından, ihtilaflı durumların ortaya çıkmasına neden olabilir.
· Taraflar arasında birbirine karşı güven eksikliği oluşması
Her işte olduğu gibi taraflar baştan karşılıklı iyi niyetli ve uyum içinde çalışmak noktasında mutabıktır. Ancak uygulamada bunun tamamen korunması mümkün olmayabilir. Performans düşüklüğü, geçersiz varsayımlar ya da kişisel sorunlar tarafların birbirlerine olan güven ilişkilerini zedeleyebilir.
Bu kapsamda, söz konusu sorunlarla karşılaşmamak adına hem sözleşmelerin hazırlanma sürecinde hem de sözleşmelerin uygulanmasında ihtilaflı konuların ortaya çıktığı durumlarda sözleşme hukukunda tecrübeli ve uzman avukatlarla çalışmak çok önemlidir.
Sözleşme İhtilaflarının Sonuçları
Sözleşme hükümleri üzerindeki ihtilaflar taraflar için yıpratıcı nitelikte olabilir. Nihayetinde sözleşme bir güven ilişkisi oluşturmakta ve taraflar birbirlerine güvenerek çeşitli yasal ya da finansal kararlar almaktadır. Sözleşme ihtilafları, tarafların belirledikleri süre zarfı için öngördükleri aksiyonları yeniden ele almalarını gerektirebilmektedir. Bu ise yapılan işin mahiyetine bağlı olarak zaman, para ve dikkat kaybı olarak bir maliyet oluşturmaktadır. Yani uygulamada ortaya çıkan bir ihtilaf iyi yönetilmediği takdirde taraflar için hem maddi hem de manevi olarak büyük zararlara neden olabilmektedir.
Bu kapsamda ortaya çıkabilecek maddi kayıplar; yasal temsilci atanması, bağımsız ihtilaf çözme mekanizmalarına müracaat edilmesi, mahkeme masrafları, kaçırılan fırsatlar, diğer operasyonel aksaklıklar olarak sayılabilir. Bunların yanında, tarafların birbirine olan güvenlerinin bozulması, sözleşmenin devamının zora girmesi, sözleşme sayesinde öngörülen performansın sağlanamaması, daha yüksek maliyetli borçlanma, kurumsal huzursuzluk, kaybedilen zaman gibi dolaylı etkiler de söz konusu olacaktır.
Yardıma mı İhtiyacınız Var?
Onal Gallant&Partners, Gayrimenkul Hukuku, Fikri Mülkiyet Hukuku, Ticaret Hukuku, Aile Hukuku, Aile Yoluyla Göçmenlik, Çalışma ve Yatırım Yoluyla Göçmenlik ve ABD Vize Süreçleri konularında uzman bir hukuk bürosudur. Amerika'da şirket kurulması ve ABD’de gayrimenkul satın alınmasından, marka tescili ve Green Card çekilişlerine kadar geniş bir yelpazede güvenilir bir temsil ve danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Onal Gallant&Partners’ın tüm ofislerinde görev yapan her biri alanının uzmanı, güncel mevzuat ve uygulamalar hakkında derinlemesine bilgi ve tecrübe sahibi olan saygın ve dinamik hukukçulardan oluşan ekibi saydığımız bu alanları ilgilendiren tüm hukuki problemlerinizin çözümü ve ABD’de hayata geçirmek istediğiniz projelerinizin finansal olarak en etkin şekilde ve sorunsuz süreçlerle yönetilmesi konusunda sizlere yardımcı olmaya hazırdır.
Uzmanlık ve uygulama alanlarımızdaki konularla ilgili olarak en çok merak edilen sorulara verdiğimiz cevapları, sürekli değişen ve güncellenen yasal düzenlemeler ve idari tasarruflarla ilgili haberleri ve bilgilendirme amaçlı videolarımızı ve bloglarımızı ziyaretçilerimizle paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Bu kapsamdaki yayınlarımızı websitemizden, Facebook, Twitter, Quora, LinkedIn ve Medium hesaplarımızdan ve Youtube kanalımızdan takip edebilirsiniz
Ayrıca ofisimize e-mail veya telefonla doğrudan ulaşabilirsiniz.
